🕳️ 11 Milyar Yıl Öncesine Yolculuk: Süper Kütleli Kara Deliklerden Gelen Rekor Jetler Keşfedildi
Evrenin oluşumundan sadece birkaç milyar yıl sonrasına ait, inanılmaz güçlü jetler ilk kez detaylı biçimde gözlemlendi. NASA’nın Chandra X-ışını Gözlemevi ve Karl G. Jansky VLA Radyo Teleskopları tarafından elde edilen veriler, bilim insanlarının süper kütleli kara deliklerin evrimini ve galaksilerin doğumunu anlamasında büyük bir sıçrama sağladı.
🌌 Kozmik Öğlen: Galaksi Oluşumunun Zirve Noktası
Keşfedilen jetler, evrenin “kozmik öğlen” olarak adlandırılan, galaksi oluşumunun ve kara delik büyümesinin zirve yaptığı dönemde (yaklaşık 11,6 – 11,7 milyar yıl önce) ortaya çıktı. Bu, Büyük Patlama’dan yalnızca 3 milyar yıl sonrasına denk geliyor.
⚡ Işık Hızına Yakın Jetler
Jetlerdeki parçacıklar, ışık hızının %92-99’una kadar ulaşıyor. Bu aşırı hız sayesinde, CMB (Kozmik Mikrodalga Arka Planı) fotonlarıyla çarpışarak X-ışını enerjisine dönüşüyor ve Chandra teleskobu tarafından gözlemlenebilir hâle geliyor.
- 🚀 Jet Uzunluğu: 300.000 ışık yılı
- 📡 Uzaklık: 11,6 – 11,7 milyar ışık yılı
- 🔥 Işınım Gücü: J1610+1811 kara deliği, çevresindeki gazdan gelen radyasyonun neredeyse %50’sini taşıyor.
🧠 Yeni Veri Analizi: Görelilik Eğilimini Düzeltmek
Einstein’ın görelilik teorisine göre, bize doğru gelen jetler daha parlak görünür. Bilim insanları bu durumu yeni bir istatistiksel yöntem ile düzelterek jetlerin uzaydaki konumunu daha net ölçebildi.
- 🎯 Jet açısı J1405+0415 için 9 derece,
- J1610+1811 için ise 11 derece olarak hesaplandı.
Bu sayede kara delik jetlerinin yönü ve hızı hakkında çok daha hassas bilgilere ulaşıldı.
🔭 Ne Anlama Geliyor?
Bu keşifler, sadece kara deliklerin değil, galaksi oluşum süreçlerinin ve erken evren dinamiklerinin anlaşılmasında da kritik bir pencere açıyor. Ayrıca, gelişmiş veri işleme yöntemlerinin astronomiye olan katkısı bir kez daha kanıtlanmış oldu.
🔗 İlginizi Çekebilir:
🔍 Benzer içerikler için göz atın:
➡️ Uzay Bilimleri kategorisinde daha fazlası sizi bekliyor.
