Japonya merkezli uzay teknolojileri ÅŸirketi ispace, 6 Haziran’da gerçekleÅŸtirdiÄŸi ikinci Ay iniÅŸ denemesinde yine baÅŸarısız oldu. “Resilience” adlı iniÅŸ aracı, Mare Frigoris bölgesine inmeye hazırlanırken kontrol merkezine sinyal göndermeyi kesti ve sert bir iniÅŸle Ay’a çarptı.
Kritik Hata: Yükseklik Verileri Gecikti
ispace’in baÅŸ teknoloji sorumlusu Ryo Ujiie, aracın yaklaşık 192 metre yükseklikten çok hızlı ÅŸekilde iniÅŸe geçtiÄŸini ve yeterince yavaÅŸlayamadığını belirtti. Åžirket, lazer mesafe ölçüm cihazının iniÅŸ sırasında gecikmeli veri saÄŸladığını açıkladı. Bu sistemdeki aksaklık nedeniyle iniÅŸ rehberliÄŸi baÅŸarısız oldu.
Yetkililer, uzay aracının yeniden başlatılması için komut gönderdiklerini ancak araçtan yanıt alınamadığını bildirdi.
Önceki Görevde de Benzer Sorun
ispace, 2023 yılında da benzer bir yükseklik ölçüm hatasıyla ilk iniş görevini kaybetmişti. Yazılımın ani yükseklik değişimini hatalı yorumladığı anlaşılmıştı. Bu kez yeni bir lazer ölçüm cihazı kullanılmış olsa da farklı bir teknik arıza meydana geldi.
Ujiie, Görev 2’de yazılım ve yaklaşım sistemlerinin geliştirildiğini vurguladı ancak daha fazla teknik analiz gerektiğini söyledi.
Görevde Neler Vardı?
Resilience aracı başarılı olsaydı, Ay yüzeyine:
- Avrupa Uzay Ajansı destekli küçük bir gezici,
- Su elektrolizörü ile yaşam destek teknolojileri deneyi,
- Gıda üretim deneyi, radyasyon monitörü ve MoonHouse sanat projesi
gibi birçok yük bırakılacaktı. Bu deneylerin bir kısmı, NASA’nın özel madencilik planları kapsamında sembolik değer taşıyordu.
Ticari Ay Görevlerinde Durum Ne?
Firefly’ın Blue Ghost uzay aracı 2025 Mart’ında Ay’a iniş yaptı ve iki hafta boyunca görev yaptı. Öte yandan, Intuitive Machines’in iki görevi de iniş sonrası çeşitli sorunlar yaşasa da göreli başarılar elde etti.
NASA’nın Astrobotic, Firefly ve Intuitive Machines gibi şirketlerle yürüttüğü ticari ay programı, özel sektörün potansiyelini test etmek için başlatıldı. ispace’in önceki iki görevi neredeyse tamamen özel girişim olarak yürütüldü.
Yol Haritası: Üçüncü Görev Yolda
ispace, 2027 yılına kadar daha büyük bir iniş aracıyla üçüncü görevini planlıyor. Bu görev, NASA ve Draper Laboratuvarı ortaklığı ile gerçekleştirilecek. Şirket, ABD’li rakiplerine yetişmekte zorlandığını kabul etse de yarışta hâlâ avantajlı olduğunu düşünüyor.
DeÄŸerlendirme:
ispace’in peş peşe iki başarısız girişimi, ticari Ay inişlerinin zorluğunu bir kez daha gözler önüne seriyor. Ancak teknik gelişim ve elde edilen veriler, bu tür görevlerin uzun vadeli sürdürülebilirliği açısından önem taşıyor.
Daha fazla uzay haberi için Uzay Bilimleri kategorimizi ziyaret edin.
