Kızıl gezegenin çoraklığı, milyarlarca yıl önce kaybolan potansiyel yaşam izleriyle ilgili olabilir
Bilim insanları uzun süredir Mars’ta yaşamın neden gelişemediğini merak ediyor. Dünya, canlı yaşamı destekleyen zengin bir atmosfer ve döngüsel su sistemine sahipken, Mars neden kuru, soğuk ve yaşanmaz bir hale geldi? NASA’nın Curiosity keşif aracının son gözlemleri bu soruya ışık tutabilecek önemli bir ipucu sundu.
Nature dergisinde yayımlanan yeni araştırmaya göre, Mars’ın geçmişinde kısa süreli sıvı su dönemleri olmuş olabilir. Ancak bu dönemleri çok daha uzun süren kurak, çölleşmiş evreler takip etmiş. Bu çevresel dengesizlik, Kızıl Gezegen’in yaşamı destekleyememesinin temel nedenlerinden biri olarak öne çıkıyor.
Curiosity, Karbonat Mineralleri Zengini Kayalar Keşfetti
NASA’nın halen Mars yüzeyinde aktif olarak görev yapan Curiosity keşif aracı, karbonat mineralleri açısından zengin kayalar keşfetti. Bu mineraller, Dünya’da kireç taşı gibi karbonatlı yapılarla benzerlik gösteriyor. Karbonatlar, atmosferdeki karbondioksiti emerek kayaların içine hapseder. Dünya’da bu mekanizma, atmosferdeki karbon dengesinin korunmasına yardımcı olur.
Ancak Chicago Üniversitesi’nden gezegen bilimci Edwin Kite’a göre, Mars’ta volkanik gaz salınımı Dünya’ya kıyasla çok daha zayıf. Bu durum, karbonat döngüsünün sürdürülememesine ve gezegenin soğuyarak yaşanabilirliğini kaybetmesine yol açmış olabilir.
Kısa Süreli ‘Vaha’ Dönemleri Yeterli Olmadı
Modelleme çalışmalarına göre, Mars’ta sıvı su dönemleri yalnızca kısa vadeli “vaha” etkileri yaratabildi. Bu kısa dönemleri, yaklaşık 100 milyon yıl süren çölleşme evreleri izledi. Böyle uzun süren kuraklık dönemleri, yaşamın evrimleşmesi için yeterli zaman sağlamadı.
Curiosity’nin yanı sıra, 2021’de göreve başlayan NASA’nın Perseverance aracı da eski bir göl yatağında karbonat izlerine rastladı. Bu keşifler, Mars’ın geçmişinde suyun var olduğuna dair güçlü kanıtlar sunuyor. Ancak bu suyun kalıcılığı, yaşam için gereken sürekliliği sağlamaya yetmemiş olabilir.
Mars Örnekleri Dünya’ya Geri Getirilecek mi?
Bilim insanları, Mars’taki karbonatlı kaya örneklerinin Dünya’ya getirilmesinin gezegenin tarihine dair daha net bilgiler sağlayabileceğini düşünüyor. NASA ve Çin’in 2030’a kadar Mars örnek dönüş görevlerini gerçekleştirme hedefleri bulunuyor.
Eğer bu örneklerde geçmiş yaşama dair izler bulunamazsa, bu durum evrende yaşamın ortaya çıkmasının aslında oldukça zor olduğuna işaret edebilir. Ancak Kite’a göre, antik yaşam izleri bulunursa bu, yaşamın gezegen düzeyinde kolaylıkla ortaya çıkabileceği anlamına gelir.
Sonuç: Yaşam İçin Yanlış Gezegen
Mars, yaşam için gerekli bazı unsurlara sahip olsa da bunların sürdürülebilirliğini sağlayacak jeolojik döngülere sahip değil. Volkanik faaliyetlerin zayıf olması, atmosferin karbon dengesini koruyamaması ve su döngüsünün sürekliliğini sağlayamaması, Mars’ı çorak ve yaşanmaz bir gezegen haline getirmiş olabilir.
Daha fazla uzay haberi için Uzay Bilimleri kategorimizi ziyaret edin.
