Gökbilimcilerden Olağanüstü Bir Keşif
Gökbilimciler, yaklaşık 280 ışık yılı uzaklıktaki MP Mus yıldız sisteminde, Jüpiter’in 10 katı büyüklüğünde dev bir ötegezegen keşfetti. Bu gezegen, yıldızın etrafını çevreleyen yoğun gaz ve toz bulutunun içinde gizlenmişti ve bugüne kadar fark edilmemişti.
Keşif, Avrupa Uzay Ajansı’nın Gaia misyonu ile Atacama Büyük Milimetre/milimetre altı Dizisi (ALMA) teleskoplarının ortak gözlemleriyle gerçekleştirildi. Bu bulgu, Gaia’nın protoplaneter disk içinde dolaylı yoldan bir gezegen keşfettiği ilk olay olarak kayıtlara geçti.
MP Mus Yıldız Sistemi ve Protoplaneter Disk
MP Mus, yaklaşık 13 milyon yaşında genç bir yıldız ve henüz oluşum aşamasındaki gezegenleri barındırabilecek bir protoplaneter diske sahip. Önceki gözlemler, bu diskin oldukça özelliksiz ve düz yapıda olduğunu göstermişti. Ancak gökbilimciler, ALMA’nın daha uzun dalga boylarındaki gözlemleri sayesinde disk içerisinde gezegen oluşumuna işaret eden boşluklar ve yapılar keşfetti.
Cambridge Astronomi Enstitüsü’nden Álvaro Ribas liderliğindeki ekip, bu gözlemlerle görünüşte yalnız olan MP Mus’un çevresinde aslında saklı bir devin olduğunu ortaya çıkardı.
Gaia ve ALMA Verileriyle İlk Ortak Tespit
Gaia verileri, MP Mus’un “sallandığını” yani çevresinde kütleçekim etkisi yapan bir cismin varlığını gösteriyordu. Bu, genellikle bir gezegenin etkisiyle oluşan bir durumdur. Gaia gözlemlerini doğrulamak için ALMA ile yapılan derinlemesine analizler, gezegenin yerini dolaylı biçimde doğruladı.
Bilim insanları, Gaia’daki bu hareketi açıklayan en mantıklı senaryonun, MP Mus’un yörüngesinde dolanan Jüpiter’in 3 ila 10 katı kütlesine sahip bir gaz devi olduğunu belirtti.
Genç Gezegenler Nasıl Ortaya Çıkıyor?
Ötegezegenler, yıldızlarını çevreleyen gaz ve tozdan oluşan protoplaneter diskler içinde çekirdek birikmesi adı verilen bir süreçle oluşur. Parçacıklar birbirine yapışarak daha büyük yapılar, yani gezegenleri oluşturur.
Yeni doğan gezegenler, bu disklerde boşluklar ve kanallar oluşturarak gözlemlenebilir hale gelir. Ancak MP Mus’ta bu tür yapılar ilk gözlemlerde görülmemişti. Yeni verilerle birlikte bu yapılar nihayet tanımlanabildi.
Gelecekte Daha Fazla Gizli Ötegezegen Keşfi Olabilir
Bu keşif yalnızca tek bir gezegenin varlığını kanıtlamakla kalmadı, aynı zamanda gökbilimcilerin yeni gezegenleri tespit etme yöntemlerinde devrim yaratabilecek bir model sundu. ALMA’nın uzun dalga boylarındaki gözlemleri ile Gaia’nın hassas yıldız hareketi analizleri birleştirildiğinde, daha önce görünmeyen yapılar ortaya çıkarılabiliyor.
Ribas, gelecekte ALMA teleskoplarının yapılacak yükseltmelerle birlikte daha derin gözlemler yapabileceğini ve bunun Güneş Sistemi’nin oluşum sürecine dair daha fazla bilgi sunabileceğini belirtti.
Daha fazla uzay haberi için Uzay Bilimleri kategorimizi ziyaret edin.
