Apophis: Tehlikeli bir yakın geçiş
2029 yılının Nisan ayında, 370 metre çapında devasa bir gök cismi olan Apophis asteroiti Dünya’nın çok yakınından geçecek. Bu geçiş, sadece çıplak gözle görülebilecek nadir bir gök olayı değil; aynı zamanda insanlık için eşsiz bir araştırma fırsatını da beraberinde getiriyor.
Apophis’in geçişi sırasında, Dünya’nın çekim gücünden etkilenecek olması, bilim insanlarına bir asteroitin iç yapısı hakkında veri toplamak için neredeyse benzersiz bir ortam sunacak. Ancak bu tarihi fırsat, NASA’nın mevcut bütçe belirsizlikleri nedeniyle kaçırılmak üzere olabilir.
OSIRIS-Apex görevinin riski
NASA, Apophis’e ulaşmak için OSIRIS-REx adlı uzay aracını yeniden görevlendirdi ve bu misyona OSIRIS-Apex adını verdi. Bu görev, 2020 yılında Bennu adlı asteroitten örnek toplayan aynı uzay aracıyla gerçekleştirilecekti. OSIRIS-Apex’in Apophis’e ulaşarak yaklaşık 18 ay süresince gözlem yapması planlanıyordu.
Ancak Trump yönetiminin 2026 bütçesinde bu görevin iptali önerildi. Gerekçe belirtilmedi ve yıllık sadece 14,5 milyon dolar olan işletme maliyetiyle bu projenin NASA bütçesi içindeki payı binde birin bile altındaydı. Bu durum, NASA’nın en önemli asteroit karşılaşmasını pas geçme riskiyle karşı karşıya kalmasına yol açtı.
NASA’nın gezegen savunma geçmişi
NASA, uzun yıllar boyunca gezegen savunması konusunda sistematik bir yaklaşım sergilemedi. Ancak 2016 yılında Planetary Defense Coordination Office (PDCO) kurularak bu alandaki adımlar ciddileşti. 2021 yılında fırlatılan DART görevi, bir asteroide çarparak yörüngesini değiştirebileceğimizi kanıtladı.
Ayrıca 2027’de fırlatılması planlanan NEO Surveyor teleskobu, Dünya’ya yakın nesneleri daha sistematik bir şekilde tespit etmek için geliştirildi. Ancak uzmanlara göre, sadece gözlem değil; saptırma teknolojilerinin de test edilmesi gerekiyor ve Apophis bu konuda bulunmaz bir fırsat.
Alternatif görevler ve uluslararası çözümler
NASA dışındaki bazı kurumlar da Apophis’e yönelik projeler geliştirmeye çalışıyor. Örneğin, Avrupa Uzay Ajansı Ramses adında bir görev önerdi. Ancak Kasım 2025’teki bakanlar toplantısında bu görevin akıbeti belirlenecek. Japonya’nın Destiny+ göreviyse Apophis’in yakınından geçmeyi planlıyor, ancak sınırlı gözlem kapasitesine sahip.
Bu belirsizlikler, bilim insanlarını özel sektör ve hayırseverlik modellerine yönlendiriyor. Örneğin, Jared Isaacman gibi özel yatırımcılar, Apophis’i hedef alan özel keşif görevleri üzerinde çalışabileceklerini dile getiriyor.
Apophis’ten elde edilecek kritik veriler
Apophis’in iç yapısının anlaşılması, gelecekte potansiyel bir çarpışma riski doğduğunda hayati rol oynayabilir. Çünkü bir asteroiti etkili biçimde saptırmak için öncelikle onun yapısal kompozisyonunu bilmek gerekir. Bu tür bilgiler, asteroit savunma stratejilerinin temelini oluşturur.
MIT’den asteroit bilimcisi Richard Binzel’e göre, “Doğa bize, Dünya’nın yer çekiminin bu asteroiti etkileyeceği inanılmaz derecede nadir bir deney sunuyor. Bu şansı değerlendirmemek bilimsel olarak kabul edilemez olur.”
Gelecek için bir uyarı: Zaman daralıyor
Apophis, 13 Nisan 2029 tarihinde Dünya’nın sadece 31.600 km yakınından geçecek. Bu mesafe, bazı uyduların yörüngesinden bile daha yakın. Yaklaşık her 7.500 yılda bir böyle bir asteroit bu kadar yaklaşmaktadır. Bu geçiş, insanlık tarihindeki en önemli asteroit gözlemlerinden biri olabilir.
NASA’nın bu görevi desteklememesi durumunda, uzay araştırmalarında büyük bir fırsatın kaçırılması riski doğacak. Eğer bu gözlem yapılamazsa, Apophis gibi bir nesneyle tekrar ne zaman karşılaşacağımız tamamen belirsiz.
Daha fazla uzay haberi için Uzay Bilimleri kategorimizi ziyaret edin.
