Apollo astronotları Ay yüzeyinde dolaşırken, tek renkli taş ve toz arasında parıldayan küçük turuncu cam boncuklar keşfettiler. Her biri 1 mm’den küçük olan bu boncuklar, yaklaşık 3,3 ila 3,6 milyar yıl önce Ay yüzeyinde meydana gelen volkanik patlamalar sırasında oluştu.
Washington Üniversitesi’nden fizik doçenti Ryan Ogliore, bu boncukları “Ay’ın iç kısmının minyatür, bozulmamış kapsülleri” olarak tanımlıyor. Yeni araştırmalar, bu eski Ay boncuklarının yüzeyindeki mikroskobik mineral izlerini ortaya çıkarmak için son teknoloji analiz tekniklerini kullandı.
Gelişmiş Analiz Teknikleriyle Derinlemesine İnceleme
Brown Üniversitesi liderliğinde yürütülen çalışmada; atom sondaj tomografisi, taramalı elektron mikroskobu, transmisyon elektron mikroskobu ve X-ışını spektroskopisi gibi yöntemler kullanıldı. NanoSIMS 50 cihazı da WashU laboratuvarında önemli bir rol üstlendi.
Boncukların yüzeyleri, geçmişteki volkanik aktivitenin birer kanıtı niteliğinde. Bazıları parlak turuncu, bazıları ise siyah olan bu cam parçaları, Ay’ın içinden yüzeye fırlayan lav damlalarının vakum ortamında hızla soğuyarak katılaşmasıyla oluştu. Bu süreç, Dünya’da karşılığı olmayan bir kimyasal bileşimle sonuçlandı.
Ay Volkanlarının Evrimi
Boncuk yüzeyindeki çinko sülfür gibi minerallerin izotopik analizleri, 3,5 milyar yıl önceki patlamaların farklı koşullarda gerçekleştiğini ortaya koydu. Ayrıca, turuncu ve siyah boncuklar arasındaki farklar, patlamaların zamanla nasıl değiştiğine dair ipuçları sunuyor.
Araştırma sonuçları, Ay’ın volkanik geçmişine dair önemli veriler sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda bu küçük boncukların “eski bir Ay volkanoloğunun günlüğü” gibi değerlendirilmesine olanak tanıyor.
Daha fazla uzay haberi için Uzay Bilimleri kategorimizi ziyaret edin.
