Işığın Sırlarını Çözen Kozmik Rehberler
Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi (CfA) ve Caltech’ten bir ekip, evrenin “kayıp” maddesini tespit etmeyi başardı. Nature Astronomy’de yayımlanan bu çığır açıcı araştırmaya göre, sıradan (baryonik) maddenin %76’sı galaksiler arası ortamda (IGM) ince ve sıcak gaz olarak yer alıyor.
Gökbilimciler, bu sonuca hızlı radyo patlamaları (FRB) olarak bilinen ve uzak galaksilerden gelen kısa, parlak radyo sinyallerini analiz ederek ulaştı. Çalışma, daha önce yalnızca teorik olarak varsayılan madde dağılımını ilk kez doğrudan doğruladı.
FRB Sinyalleriyle Kozmik Ağı Tartmak
Araştırmacılar, 60 FRB sinyalini inceleyerek, ışığın galaksiler arası gazı geçerken yavaşladığı miktarı ölçtü. Bu analizle baryonların dağılımı şu şekilde belirlendi:
- %76’sı galaksiler arası ortamda (IGM)
- %15’i galaksi halelerinde
- Kalanı yıldızlar veya galaktik gazlarda
Harvard Üniversitesi’nden Liam Connor, “FRB’ler kozmik el fenerleri gibi davranarak görünmez maddeyi ölçmemizi sağladı,” dedi.
Kozmik Termostat ve Geri Bildirim Mekanizması
Araştırma, evrende maddenin neden galaksiler dışına savrulduğuna da ışık tuttu. Süper kütleli kara delikler ve yıldız patlamaları, baryonları galaksilerin dışına fırlatıyor. Connor, bu süreci “kozmik bir termostat” olarak tanımlıyor. Maddenin bu hareketi, evrenin yapısı, galaksilerin oluşumu ve ışığın yolculuğu gibi temel kozmolojik sorulara yanıt sunuyor.
Yeni Nesil Radyo Teleskoplarla Büyük Atılım Yolda
Caltech’ten Vikram Ravi, “DSA-2000 ve benzeri yeni teleskoplar, binlerce FRB tespit ederek kozmik ağın detaylı haritasını çıkaracak,” dedi. Bu gelişme, FRB kozmolojisinde altın bir çağa girildiğinin sinyallerini veriyor.
Değerlendirme:
Evrenin büyük gizemlerinden biri olan “kayıp baryonlar” nihayet yerini buldu. Bu gelişme, kozmolojinin temel yapı taşlarını anlamada devrim niteliğinde. Yeni nesil gözlemevleriyle birlikte evrenin görünmeyen yapı taşları artık görünür hale geliyor.
Daha fazla uzay haberi için Uzay Bilimleri kategorimizi ziyaret edin.
