Uzayda Sağlık Sorunlarına Yeni Yaklaşım
İnsanlı uzay görevleri, Dünya’dan uzaklaştıkça mürettebatın sağlık yönetimi daha karmaşık hale geliyor. Uluslararası Uzay İstasyonu’nda astronotlar, Houston ile gerçek zamanlı iletişim, düzenli ilaç tedariki ve acil dönüş imkânına sahip. Ancak Ay ve Mars gibi uzun süreli görevlerde bu destekler mümkün olmayacak.
NASA, bu zorluklara hazırlık amacıyla tıbbi bakımı “Dünya’dan bağımsız” hale getirmeyi hedefliyor. Bu kapsamda geliştirilen ilk projelerden biri, Google iş birliği ile hayata geçirilen Mürettebat Tıbbi Görevlisi Dijital Asistanı (CMO-DA).
CMO-DA: Astronotların Dijital Sağlık Asistanı
CMO-DA, konuşma, metin ve görselleri bir arada kullanabilen çok modlu yapay zeka tabanlı bir sistem. Google Cloud’un Vertex AI platformunda çalışan bu asistan, doktor bulunmadığında veya Dünya ile iletişim kesildiğinde astronotların semptomları teşhis edip tedavi planı oluşturmasına yardımcı oluyor.
Google Kamu Sektörü ile yapılan sabit fiyatlı abonelik anlaşması kapsamında, bulut hizmetleri, uygulama geliştirme altyapısı ve model eğitimi maliyetleri karşılanıyor. Uygulamanın kaynak kodu NASA’ya ait ve Google, modelin ince ayar süreçlerinde destek sağlıyor.
Test Senaryoları ve Doğruluk Oranları
Prototip, üç senaryoda test edildi:
- Ayak bileği yaralanması – %88 doğruluk
- Kulak ağrısı – %80 doğruluk
- Yan ağrısı – %74 doğruluk
Değerlendirmeler, biri astronot olan üç doktor tarafından yapıldı. Bu sonuçlar, sistemin klinik akıl yürütme ve tedavi planı oluşturma konularında yüksek potansiyele sahip olduğunu gösterdi.
Gelecek Planları ve Genişleme Potansiyeli
NASA bilim insanları, yol haritasını artımlı geliştirme yaklaşımıyla hazırlıyor. Gelecekte tıbbi cihazlardan gelen verilerin entegrasyonu ve modelin “durumsal farkındalık” kazanması planlanıyor. Bu sayede mikro yerçekimi gibi uzaya özgü sağlık koşullarına uyum sağlanabilecek.
Dünya’da Kullanım İhtimali
Google yetkilileri, bu teknolojinin yeryüzünde doktor muayenehanelerinde kullanılabilmesi için düzenleyici izinlerin alınmasının ilerleyen aşamalarda mümkün olabileceğini belirtiyor. Projeden elde edilen bulguların, uzay tıbbının ötesinde genel sağlık hizmetlerine de katkı sağlaması bekleniyor.
Daha fazla uzay haberi için Uzay Bilimleri kategorimizi ziyaret edin.
