Yapay Zeka Üretkenliği Artırıyor mu? Veriler Ne Diyor?
Yapay zeka üretkenliği artırıyor mu sorusu, son yıllarda hem iş dünyasında hem de kamu politikalarında büyük ilgi uyandırdı. Özellikle dijitalleşmenin hızlandığı bu dönemde, bireysel, kurumsal ve ulusal düzeyde yapay zekanın verimliliğe etkisi mercek altına alınıyor. Ancak eldeki veriler net bir cevap sunmuyor. Bazı araştırmalar yapay zekanın görevleri hızlandırdığını gösterse de, diğer bulgular sistemin iş yükünü artırabileceğini ortaya koyuyor. Bu çelişkili sonuçlar, yapay zekanın üretkenlik üzerindeki gerçek etkisinin hâlâ tartışmaya açık olduğunu gösteriyor.
Üretkenliğin Tanımı ve Ölçülmesi
Verimlilik, belirli girdilerle (örneğin işgücü veya kaynaklar) ne kadar çıktı üretildiğini belirler. Bireyler için bu, bir saatte tamamlanan görev sayısı olabilirken; kurumlar için hedeflere ulaşma verimidir. Ulusal ölçekte ise çalışılan saat başına gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) ile ölçülür. Avustralya gibi gelişmiş ekonomilerde üretkenlik artışı, yaşam standartlarını belirlemede kritik öneme sahiptir.
Yapay Zeka Bireysel Verimliliği Nasıl Etkiliyor?
Son yıllarda yapılan araştırmalar, yapay zekanın bireysel üretkenliğe etkisi konusunda karışık sonuçlar ortaya koyuyor. 2025’te Procter & Gamble’da yürütülen bir deneyde, yapay zeka kullanan çalışanların, kullanmayan ekipler kadar başarılı olduğu gözlemlendi. Boston Consulting Group’un çalışmasına göre ise yapay zeka destekli görevlerde %18 daha hızlı tamamlama sağlandı.
Benzer şekilde, Fortune 500 şirketlerinden birinde yapay zeka ile desteklenen müşteri hizmetlerinde %14’lük bir verimlilik artışı görülürken, deneyimsiz çalışanlar için bu oran %35’e kadar çıktı.
Ancak bu her zaman olumlu değil. 2.500 çalışanın katıldığı bir anket, üretken yapay zekanın çalışanların %77’sinde iş yükünü artırdığını, %47’sinin ise bu araçlardan nasıl fayda sağlayacağını bilmediğini ortaya koydu. Engeller arasında, yapay zeka çıktılarının doğruluğunu kontrol etme ihtiyacı ve yeterli beceri eksikliği yer aldı.
Microsoft 365 Copilot kullanıcıları üzerinde yapılan CSIRO araştırmasında da benzer bir tablo ortaya çıktı: Çoğunluk fayda gördüğünü belirtse de %30’luk bir kesim hiçbir fayda elde edemedi.
Kurumsal Üretkenlikte Yapay Zekanın Rolü
Bir kurumun üretkenlik artışını doğrudan yapay zekaya bağlamak oldukça zor. OECD’nin tahminlerine göre, geleneksel yapay zeka uygulamaları kurumsal üretkenliği %0 ila %11 oranında artırıyor.
2024 yılında yayınlanan bir analiz, Almanya, Tayvan ve İtalya’daki bazı firmalarda üretkenlikte anlamlı artışlar gözlendiğini belirtirken; 2022’de 300.000 ABD firmasını kapsayan daha geniş bir çalışmada, yapay zekayla üretkenlik arasında doğrudan bir ilişki bulunamadı. Bulut bilişim ve robotik teknolojiler ise daha somut sonuçlar verdi.
Bu belirsizliklerin bir kısmı, yapay zekanın hâlâ ek insan emeği gerektirmesinden kaynaklanıyor olabilir. Amazon’un “Just Walk Out” teknolojisi örneğinde, otomatik ödeme sistemine rağmen Hindistan’da 1.000’e yakın kişinin kalite kontrol için çalıştığı ortaya çıkmıştı.
Ulusal Verimlilikte Görülen Etkisizlik
Şu ana dek, yapay zekanın ulusal üretkenlik düzeyini artırdığına dair güçlü bir kanıt yok. Yeni teknolojilerin, ulusal düzeyde etkisini göstermesi zaman alır çünkü firmalar yeni altyapılara adapte olmakta ve verimliliği artıracak uygulamaları hayata geçirmekte zorlanabilir.
Bu durum daha önce de yaşanmıştı. Örneğin, internetin üretkenliği artırdığı genel kabul görse de, cep telefonları ve sosyal medyanın etkileri sektörlere göre farklılık gösteriyor.
Hızın Ötesi: Gerçek Üretkenlik Ne Demek?
Yapay zekanın işleri hızlandırması, her zaman daha üretken olduğumuz anlamına gelmez. Daha fazla e-posta yazmak, daha fazla yanıt almak anlamına gelir ve bu bir döngüye dönüşebilir. Gerçek üretkenlik, bazen daha yavaş çalışarak düşünmeye alan açmakla mümkündür.
Gelecekte, yapay zeka yalnızca hız değil, aynı zamanda yaratıcılığı teşvik eden, düşünmeye zaman tanıyan bir yardımcı olabilir. Bu potansiyel, henüz tam olarak keşfedilmemiş olsa da, yapay zekanın asıl fırsatı burada yatıyor olabilir.
Daha fazla yapay zeka haberi için Yapay Zeka ve Robotik kategorimizi ziyaret edin.
